Duurzaam sinds 2007Meer dan 650 artikelenDe duurzaamste oplossing
Duurzame verf

Duurzame verf

‘Duurzame verf’ is een term die gebruikt kan worden voor verschillende (in meer of mindere mate milieuvriendelijke) soorten verf. Zo bestaat er biobased verf, natuurverf, en minerale verf. Maar ook reguliere verf kan in sommige situaties de meest duurzame keuze zijn! Het is belangrijk om te vermelden dat geen enkele verf in alle toepassingen een milieuvriendelijke keuze is. Maar, de milieubelasting van verf is wel degelijk te verkleinen door te kiezen voor een geschikte verfsoort, die lang mee gaat.

De duurzaamheid van verf

De duurzaamheid van verf hangt af van een aantal factoren: de grondstof(fen) waarvan de verf gemaakt is, het chemisch proces, de kleurstoffen, het oplosmiddel, en de verpakking van de verf. Maar waarom zijn al deze factoren zo belangrijk? En wat is het effect als deze factoren niet milieuvriendelijk zijn?

1
Grondstoffen en chemisch proces

De meeste soorten reguliere verf bestaan voornamelijk uit eindige fossiele grondstoffen. Dit zijn chemisch bewerkte grondstoffen die vaak giftig zijn, en in het productieproces veel energie kosten. Deze verf is niet of nauwelijks afbreekbaar waardoor er altijd kleine giftige deeltjes achterblijven in de omgeving van het geschilderde object.

Veel duurzame verf bestaat daarentegen veelal uit natuurlijke grondstoffen die niet of nauwelijks fossiel zijn. De bewerking van het product is zo min mogelijk chemisch, waardoor de stoffen in deze verf veel minder giftig zijn. Deeltjes die in het milieu terecht komen zijn daarom minder schadelijk.

Duurzame verf vierkant

2
Kleurstoffen

Kleurstof bepaalt niet alleen de kleur, maar ook de dekkingskracht van verf. Verfkleurstof is bijna altijd gemaakt met titaniumoxide. Voor titaniumoxide word ilmeniet gebruikt. De winning van ilmeniet gebeurt in mijnen, wat veel energie uit fossiele brandstoffen kost en het landschap aantast. Hoe meer titaniumoxide in een verf, des te groter de gevolgen voor het milieu.

3
Oplosmiddel

Oplosmiddel maakt verf vloeibaar en zorgt dat deze niet te snel droogt. Het meest gebruikte oplosmiddel in reguliere verf is de organische verbinding terpentine, in duurzame(re) verf is dit vaak water. Oplosmiddelen verdampen tijdens en na het verven. Bij de organische verbindingen (zoals terpentine) komen daar vluchtige organische stoffen (VOS) bij vrij. De dampen van VOS zijn schadelijk voor je gezondheid en voor het milieu. Let bij het kiezen van verf daarom op de hoeveelheid en het soort oplosmiddel. Maar let op: watergedragen verf kan nog steeds andere schadelijke stoffen bevatten, zoals chemische conserveermiddelen.
Gebruik je verf uit een spuitbus? Vermijdt soorten die de drijfgassen propaan, (iso-)butaan of lachgas bevatten.

4
Verpakking

Misschien is dit niet het eerste waar je aan denkt bij duurzame verf, maar ook de verpakking waar de verf in zit, heeft een bepaalde milieuimpact. Een van de belangrijkste criteria voor de verpakking is dat deze goed terug luchtdicht af te sluiten is. Dit voorkomt dat de verf uitdroogt en je niet onnodig nieuwe hoeft te kopen.

Verf wordt gezien als klein chemisch afval. Je kunt daarom je oude verpakkingen (zowel met als zonder restje verf) naar de mileustraat brengen. Zo kunnen de verpakkingen en verf hergebruikt/ goed verwerkt worden.

Europees ecolabel

Best veel factoren om rekening mee te houden dus. Gelukkig biedt het Europees ecolabel een aantal handvatten.
Verf met het EU Ecolabel is geproduceerd met een lagere milieubelasting ten opzichte van verf zonder het label. Het ecolabel houdt rekening met de volledige levenscyclus van een product, vanaf het winnen van de grondstoffen tot het moment waarop het product als afval wordt weggegooid.
Het keurmerk legt criteria op voor (de mileubelasting van) grondstoffen, energie en water. Maar ook voor de aanwezigheid schadelijke stoffen zoals VOS, afval en verpakkingen zijn strenge regels. Het product moet voldoen aan een hoge kwaliteitsstandaard, onder andere op het gebied van schrobweerstand, dekkingsgraad en de waterbestendigheid. Kortom: door te kiezen voor verf met het Europees ecolabel maak je een duurzame(re) keuze.

Andere duurzame verftips

1
Zorg ervoor dat je de goede verf voor het goede materiaal kiest. Dat is essentieel voor de duurzaamheid van je verfklus. Hoe langer en beter de verf blijft zitten, hoe duurzamer.
2
Koop altijd verf voor consumententoepassing, die moet aan strenge milieueisen voldoen. Voor industriële verven gelden minder strenge regels.
3
Spoel je kwasten en rollers niet uit onder de kraan, ook niet als de verf wateroplosbaar is. Bewaar ze liever in een luchtdichte bak, waardoor je ze de volgende keer weer kunt gebruiken. Of vang het water waarmee je de materialen schoonspoelt op in een bak en breng dit naar de milieustraat. Zo voorkom je watervervuiling.

Duurzaamheid van verf in de praktijk

Zoals hierboven te lezen is, zijn er veel factoren die bepalen of een verf in die specifieke situatie ”duurzaam” is. En: geen enkele verf is in alle toepassingen een milieuvriendelijke keuze. Maar zoals gezegd is de milieubelasting van verf wel degelijk te verkleinen door te kiezen voor een geschikte verfsoort, die lang meegaat. We spraken daar over met Harm Rutten van De Verfzaak. Hij vertelt ons meer over een van de verfsoorten die zij verkopen, de Sikkens Rubbol XD High Gloss. 

Kan deze verf gezien worden als biobased, natuurverf, of minerale verf?
‘Deze Rubbol verf heeft een biobased certificaat. Dit certificaat wordt alleen uitgegeven aan producten van biobased (natuurlijke) oorsprong. Het aandeel bio-carbon in het product is tussen de 40% en 60%. Dat betekent dat 40% to 60% van de grondstoffen in dit product herwinbaar zijn in plaats van fossiel’ 

Van welke grondstoffen is deze verf gemaakt, en zijn deze schadelijk? 
‘Voor buitenlakken wordt vaak alkydhars als bindmiddel toegepast. Alkydhars is een verzamelnaam voor een groep basisgrondstoffen, waaronder onverzadigde vetzuren. Deze vetzuren worden gewonnen uit verschillende, meestal plantaardige, bronnen zoals lijnzaad, sojabonen en houtpulp.
De exacte mate van schadelijkheid van deze verf is mij niet bekend. Maar het is goed om te weten dat het styreen in deze verf (styreen is een stof die in de US EPA lijst van gevaarlijke luchtverontreinigingen staat) meegepolymeriseerd met het bindmiddel. Dat klinkt heel ingewikkeld, maar wat het betekent is dat de stof ongevaarlijk gemaakt is. Kortom: de Sikkens Rubbol XD levert geen gevaar voor de gezondheid op.’ 

Deze verf (en de meeste verf van de verfzaak) is op terpetinebasis, dat is niet heel duurzaam als het in het milieu terecht komt. Waarom kun je deze verf toch als duurzaam zien?
‘De Sikkens Rubbol XD High Gloss is inderdaad verf op terpentinebasis. Verf op terpentinebasis bevat meer schadelijke stoffen en is dus altijd slechter voor het milieu dan verf op waterbasis. Echter is verf op terpentinebasis buitenshuis toch vaak duurzamer, omdat het een langere levensduur heeft. De duurzaamheid (levensduur, in dit geval dus) wordt namelijk voor een deel bepaald door glansgraad. En met terpentine kan een hogere glansgraad worden bereikt.’ 

Hoe dekkend is de verf? (Want over het algemeen geldt: hoe dekkender, hoe minder verf voor hetzelfde aantal vierkante meters, hoe duurzamer!) 
‘Met één liter van de Sikkens Rubbol XD High Gloss dek je ongeveer 14-16 vierkante meter. Daarmee zit deze verf qua buitenlakken in het hogere segment op het gebied van dekking.’ 

In het artikel hebben we het over het Europees ecolabel. Heeft de Rubbol XD verf dit label? 
‘Nee, deze verf heeft geen Europees ecolabel. Maar het is goed om te vermelden dat de overheid wel steeds hogere eisen stelt aan verf op het gebied van milieu en duurzaamheid. En daar voldoet dit product natuurlijk wel aan!’ 

Isabelle Snaauw

Isabelle is freelance redacteur bij Duurzaam Thuis. Ook in haar dagelijks leven werkt ze aan projecten die de wereld duurzamer maken. Ze weet veel van de energietransitie en subsidies, maar schrijft als vegetariër eigenlijk het liefst over duurzaam koken en eten. Isabelle heeft bij een B-corp communicatiebureau gewerkt aan diverse duurzame (overheids)projecten. Momenteel is ze communicatieadviseur bij AMS Institute, een wetenschappelijk onderzoeksinstituut dat werkt aan duurzame stedelijke ontwikkeling.

0 0 stemmen
Nieuw: Geef Artikel Score
Abonneer
Laat het weten als er

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Volg ons op Facebook