Er is de laatste jaren veel aandacht voor het isoleren van je huis. Met isolatie bespaar je veel energie en is daarmee goed voor het milieu. Door een optimale isolatie en warmterugwinning is het energieverbruik van veel woningen dan ook drastisch teruggebracht. Steeds vaker horen we echter ook dat het over-isoleren een effect heeft op de kwaliteit van het binnenklimaat. Door onvoldoende ventilatie worden huizen steeds warmer, stoffiger en vochtiger, wat kan leiden tot allerlei gezondheidsklachten. Het is daarom goed om bij isolatie ook het effect op de kwaliteit van het binnenklimaat in de gaten te houden.
Binnenklimaat steeds slechter
Wetenschappers die de invloed van techniek op de gezondheid van oudere mensen onderzoeken, waarschuwen al enkele jaren voor het verslechterende binnenklimaat. De oorzaak: energiebesparende maatregelen, zoals warmteterugwinning en strakke isolatie van woningen. Hierdoor ontstaat een warmer, vochtiger en stoffiger binnenklimaat, dat zorgt voor groei van ongewenste biodiversiteit binnenshuis: huisstofmijt, schimmels en bacteriën. Nederland staat nu in de twijfelachtige top vijf van legionella landen in de EU. Deels doordat wij geen gechloreerd water hebben, maar de voortvarende energiebesparing vormt een goede tweede oorzaak. Gemeentelijke warmtenetten (stadsverwarming) en warmtesystemen met zonneboiler kunnen een broedplaats voor legionellabacteriën vormen. Die voelen zich thuis in water van tussen de 20 en 50 graden. Vaak precies de temperatuur van water in warmtenetten en zonneboilers. Maatregelingen die bacteriegroei beperken, zijn het eerder genoemde chloreren van water of verhitting tot 65 graden.
Allergieklachten nemen toe
Het aantal chronische luchtaandoeningen stijgt sterk, dankzij een verslechterend binnenklimaat, wat allergie veroorzaakt. In enkele decennia nam het aantal allergieklachten in Nederland toe, door een toename van 80% van de huisstofmijt, een minuscuul spinachtig beestje. Dit constateerde de Eindhovense gerontechnologe Johanna van Bronswijk al in 1996 in haar studie ‘An update on long lasting mite avoidance’. Sindsdien zijn de EPC normen voor huizen alleen nog maar gestegen, een ideale ontwikkeling voor de huisstofmijt. En als je je kleding vervolgens op dertig graden wast, blijf je de mijten lekker bij je dragen. Deze beestjes, bacteriën en andere ziektekiemen kun je alleen verwijderen als je ook kleding boven 60% wast.
Zo zijn sommige maatregelen op het gebied van energiebesparing soms slecht voor het binnenklimaat en de gezondheid. We willen dat ouderen steeds langer zelfstandig thuis wonen, maar dankzij toename van allerlei ziekteverwekkers binnenshuis kunnen mensen een half jaar eerder in het verpleeghuis belanden.
Effect binnenklimaat op de gezondheid
Franxesco Franchimon, die promoveerde bij Van Bronswijk, schetst het probleem in zijn proefschrift: ‘ Healthy buildings for the 21st century’ . Bij de inrichting van gebouwen belandde het binnenklimaat en daarmee de gezondheid van bewoners vanaf de jaren zeventig op de tweede plaats. De ‘directe ervaring’ werd de norm. Dus als het niet stonk, was de ventilatie goed. Wat Franxesco betreft staat de gezondheid van de bewoners bij de bouw weer voorop. De minimumnormen voor frisse lucht liggen nu op ten minste 20 liter lucht per persoon per seconde, tegen de 7 liter die de gezondheidsraad in 1984 opdroeg. De meeste gebouwen zitten daar nog onder! Om de impact van gebouwen en techniek op gezondheid zichtbaar te maken, hanteren de gerontechnologen de maatstaf DALY (Disability Adjusted Life Years). Dit is de hoeveelheid jaren die een mens verliest door verslechtering van het binnenklimaat. Uit een Nederlands onderzoek uit 2000 kwam naar voren dat een slecht binnenklimaat in dat jaar ongeveer 70.000 gezonde jaren van onze bevolking had afgeknabbeld. De in 2007 verschenen studie ‘ Gezondheidseffecten van woningen’ stelt dat per persoon een half procent van diens gezonde dagen verloren gaat. Ter vergelijking: ongezonde voeding en gebrekkige beweging betekenen een verlies van 4 procent. Stevige ventilatie ververst de lucht zodat het gehalte allergenen, zoals stofjes, huisstofmijten, poepjes en schimmels afneemt. Tegelijk daalt de luchtvochtigheid, die de huisstofmijt zo lekker laat voortplanten.
Hoofdpijnhuizen
Juist bij bewoners van strak geïsoleerde huizen met ventilatiesystemen voor warmteterugwinning neemt het aantal klachten toe. Dat gebeurde bijvoorbeeld in de Amersfoortse wijk Vathorst. Zelfs de ramen konden daar niet open. De warmteterugwinning moest zorgen voor alle frisse lucht. De idealistische bewoners kregen hoofdpijn en andere klachten. Die kwamen deels voort uit een klassieke ontwerpfout van de ingenieurs: denken in monofuncties. Energie besparen en het milieu werden doel bij het ontwerp, geen middel om prettig te leven. De duizend woningen in de ‘groene’ wijk kregen een geniaal ventilatiesysteem met lage energierekening. Maar het systeem hield onvoldoende rekening met het binnenklimaat, menselijk gedrag en behoeftes.
Oplossing is intelligente ventilatiesystemen
Moderne ventilatiesystemen zouden vraaggestuurd moeten werken, om gezonde jaren te winnen. Zo zijn er al systemen die aanslaan zodra de concentratie van uitgeademde CO2 boven een bepaalde drempelwaarde komt. Op iedere miljoen mensen zou je met meer ventilatie 5000 gezonde jaren winnen, tegen de kosten van 113 miljoen euro. Daar staat wel 23 miljoen aan uitgespaarde behandelingen tegenover. Voor 18.000 euro per jaar heb je er dus een gezond levensjaar bij, als u nu een goede installateur belt. Maar ook de nieuwe systemen zijn niet feilloos. Met name de combinatie van balans ventilatie met een zonneboiler kosten een aantal gezonde jaren als het systeem slecht is geïnstalleerd of verkeerd ontworpen.
Advies voor een gezond binnenklimaat
Gelukkig zijn er steeds meer installateurs en adviesbureaus die zowel de isolatiewaarde als het binnenklimaat in de gaten houden. De afweging tussen een gezond binnenklimaat en energiebesparing is nog relatief nieuw, maar zal de komende jaren zeker een vlucht nemen. Als het gaat om duurzaam wonen gaat het niet alleen om zoveel mogelijk energie te besparen maar vooral ook om de gezondheid!
Bron: Brabants Dagblad, Spectrum
Yes, you are everything is correct wrote. But there are many ways to make your home warmer. WITHOUT harm to your health! Make your windows warmer! Warmer! Ask ourselves why when you stand before the window in the winter you feel uncomfortable? This is so, because the windows are always colder than the walls. Through the windows you lose up to 40% of the heat! I recently received into the mailbox an advertisement of the new material Inflector in the Netherlands. Of this material is made vertical blinds, roller blinds and panels for the windows. The idea is that your windows (old or new) will have an additional layer that reflects heat. Reflects heat! The windows are still transparent. Then you’ll save up to 40% energy. You will reduce your costs and at the same time reduce emissions of CO2 into the atmosphere. Well, is it bad? I think that… Lees verder »
Als je streeft naar een gezond binnenklimaat gaat het in eerste instantie om bewust te worden van de luchtkwaliteit gedurende de dag. Deze bewustwording realiseer je door een CO2 indicator te plaatsen met een display, stoplichtsignalering en een geluidsignaal dat klinkt bij overschrijding van 1.400ppm. De bewustwording zal leiden tot het tijdig nemen van maatregelen om te voorkomen dat de CO2-concentratie te ver oploopt. Als men is aangewezen op natuurlijke ventilatie, volstaat veelal het openen van luchtroosters en (extra) ramen. Door bewust te ventileren worden tocht en energieverspilling tot een minimum beperkt. In sommige gevallen zullen aanvullende maatregelen noodzakelijk zijn om de ventilatiecapaciteit te vergroten. Indien gebruik wordt gemaakt van een mechanisch ventilatiesysteem, dan waarschuwt een CO2 indicator wanneer onderhoud nodig is, zoals het tijdig vervangen van de filters. Een CO2 indicator van SenseAir kost € 150 ex btw en dat is een relatief geringe investering als je beseft dat… Lees verder »
Overisoleren is een fabel. Maar damp open bouwen kan niet ivm het inwendig condenseren van de damp.
Laten mensen die geen verstand van zaken hebben hun mond houden.
Mijn advies, google minder, wordt je ook niet gek gemaakt. Het gaat namelijk fout door het niet goed uitvoeren, en niet door de techniek.
Ik ben expert, en ik weet wel hoe het zit.
Mijns inziens kun je mbt duurzaamheid niet ver genoeg gaan. Ik ben zelf van mening dat hoe duurzamer je bezig bent, hoe meer woongenot je krijgt. Helaas ontbeert het bij verschillende bouwpartijen nogal eens aan kennis hoe je eea aan moet pakken.
Neem zo’n fabeltje als overisoleren. Dit is gewoonweg niet mogelijk. Als je maar voldoende ventileert met een goed aangelegd WTW systeem. Mijn advies: bouw damp-open in plaats van een afgesloten plastic zak. Ervaar het verschil tussen een “gewoon” regenpak en een goretex jas en je hoeft niemand meer iets uit te leggen. Overtollig aanwezige damp wordt gebufferd via de wand in het isolatiemateriaal en gedoseerd teruggegeven dan wel afgevoerd naar buiten.
Soms slaat het duurzame inderdaad wat te ver door en wordt het gebruikersgemak compleet vergeten. Denk aan de electrische auto’s die in het begin haast geen enkel oplaadpunt hadden. Goed dat er duurzaam wordt gebouwd en geproduceerd maar dit is niet altijd de juiste aanpak
U zegt over de ventilatiesystemen in Vathorst: “…De duizend woningen in de ‘groene’ wijk kregen een geniaal ventilatiesysteem met lage energierekening…” Nou geniaal is het zeker niet. Ik herinner mij een TV uitzending over deze wijk waarin werd getoond dat aan- en afvoer van de lucht vlak naast elkaar zaten. Hoezo geniaal? Dat is zo ongeveer de domste fout die gemaakt kan worden. De aanvoer moet in de woonruimten en de afvoer in de natte ruimten. Als je ze naast elkaar zet krijg je kortsluiting en wordt er niets ververst. Bovendien waren de luchtkanalen ingebetonneerd. Ik weet het niet voor een feit, maar ik vermoed dat daardoor is afgeknepen op de doorsnede van de kanalen, waardoor er geluidsniveau verhoogd wordt . Overigens heb ik zelf al meer dan 25 jaar centrale ventilatie met warmteterugwinning (zelf aan laten leggen) tot volle tevredenheid. Het moet gewoon goed gebeuren. En ik zou NOOIT… Lees verder »
Graag zou ik het volgende willen vragen sinds wij bijna 5 jaar geleden in een huis gaan wonen zijn met het warmte terug systeem en heel goed geisoleert kom ik elke dag uit bed met hoofdpijn en heel duf gevoel kan dat daar de oorzaak van zijn als ik met vacantie ben geen last.