Een open haard spreekt bij veel mensen tot de verbeelding. Een open vuur geeft warmte en gezelligheid. Helaas is het vanuit milieuoogpunt niet de beste methode om je huis te verwarmen. Het stoken van houtblokken in een open haard is namelijk enorm inefficiënt en kent daarmee een laag rendement (10%). Door de noodzakelijke trek verdwijnt de meeste warmte door de schoorsteen naar buiten. In de meeste gevallen ‘kost’ de open haard zelfs warmte en moet de cv installatie het warmteverlies via trek extra bijstoken. Daarnaast komen bij de verbranding schadelijke stoffen vrij die vervolgens weer in de ruimte komen. In een duurzaam huis hoort dit knetterende vuurtje dan ook eigenlijk niet thuis. 

Een open haard verwarmt alleen de ruimte waar hij staat. Doordat de open haard vaak samen met de thermostaat in de woonkamer zit, zal de kamer thermostaat niet aanslaan waardoor de rest van het huis vaak stevig afkoelt. Dit afkoelen van andere ruimten in huis wordt extra versterkt door de zuigende werking van de schoorsteen. Tijdens het branden ontstaat er in de kamer in feite een lichte onderdruk. Deze wordt gecompenseerd door lucht te zuigen uit andere vertrekken uit het huis. Deze worden op hun beurt weer gevuld met koude lucht die via ramen, kieren en luchtrooster binnenstroomt. Om te branden heeft een open haard ongeveer 250 kuub lucht nodig. 50 kuub wordt gebruikt voor de verbranding en de rest van de lucht wordt verbruikt om de rookgassen via de schoorsteen naar buiten te vervoeren. Het komt erop neer dat de lucht van een huis in 1,5 uur volledig is ververst. In de winter is deze verse lucht vaak kouder dan de gewenste temperatuur van 19 graden waardoor de cv installatie weer nodig is om bij te verwarmen

Wil je toch af en toe genieten van de open haard hierbij een aantal tips

• Zorg ervoor dat je goed ventileert als je de open haard aan hebt.
• Breng een luchtklep aan in de schoorsteen. Dit voorkomt dat de warmte via de schoorsteen het huis verlaat als je niet stookt. Verder kun je hiermee de verbranding iets regelen.
• Zorg dat het rookkanaal regelmatig wordt schoongemaakt en gecontroleerd.
• Kies de juiste brandstof. De eerste keus zijn houtskoolbriketten van houtkrullen en houtvezels. De tweede keus zijn houtblokken. Zaagsel en paraffine blokken worden eigenlijk afgeraden omdat hierdoor extra schadelijke stoffen in de ruimte terecht komen.
• Gebruik de open haard niet als allesbrander. Bij het verbranden van geverfd of geïmpregneerd hout, multiplex, spaanplaat en plastic komen allerlei giftige stoffen vrij.
• Verbrand alleen droge brandstoffen.
• De as uit de open haard hoort bij het gewone huisvuil en niet in de groenbak.
• Wil je toch een knapperend vuurtje, overweeg dan de open haard te vervangen door een kachel met eigen luchtaanvoer. Deze haalt de lucht die hij nodig heeft zelf van buiten via een aanvoer i.p.v. uit huis. Doordat de kachel dan geen lucht onttrekt uit het woonhuis vindt er ook geen afkoeling meer plaatst door de aanzuiging van koude lucht.
• Wil je toch genieten van een knapperend houtvuurtje, dan is een houtkachel of speksteenkachel een betere keuze.