Duurzaam sinds 2007Meer dan 650 artikelenDe duurzaamste oplossing
vaatwasser of handwas

Waterverbruik: vaatwasser of handwas?

Sommigen doen het met plezier, anderen met iets minder plezier: afwassen. Een vaatwasser is een mooie oplossing voor mensen die dit klusje liever overslaan. Maar wat is nu eigenlijk duurzamer wat betreft waterverbruik? De vaatwasser of handwas? We vergelijken de twee met elkaar in dit artikel.

vaatwasser of handwas

Vaatwasser of handwas: de vaatwasser onder de loep

Vaatwassers zijn ontzettend handig. Ze besparen tijd en zijn heel hygiënisch. Maar, ze hebben geen heel duurzame reputatie. Dat heeft te maken met een aantal factoren: 

  • De productie van een vaatwasser kost veel meer energie dan die van een teiltje. Een vaatwasser is groter, bestaat uit meer onderdelen, en moet waarschijnlijk (met een vrachtwagen) bezorgd worden.
  • De onderdelen van een vaatwasser kunnen niet altijd hergebruikt worden. Sommige delen van de machine gaan stuk en worden daarna weggegooid. Niet alleen is dat niet heel milieuvriendelijk, reparaties kunnen ook behoorlijk prijzig zijn.
  • Ook wat betreft waterverbruik wint een handwas het: afhankelijk van het soort vaatwasser en het programma gebruikt de gemiddelde vaatwasser tussen de 10 en 14 liter water. Zuinige machines redden het met 9 liter, oudere apparaten verbruiken soms tot wel 20 liter per wasbeurt. Een handwas kost—als je de kraan niet laat stromen—zo’n 8 liter per vaatwasbeurt.
  • Een vaatwasser gebruikt vaak meer afwasmiddel dan nodig. Bovendien is vaatwasmiddel vaak vervuilender dan normaal afwasmiddel. Reguliere vaatwastabletten bevatten vaak meer glans- en bleekmiddelen die slecht zijn voor het milieu. Gelukkig zijn er inmiddels ook veel ecologische vaatwastabletten te koop.

Duurzamer wassen met de vaatwasser

Als je vaatwasser en handwas qua duurzaamheid vergelijkt, wint de handwas dus. Maar, met wat aanpassingen wordt je vaatwasbeurten een stuk milieuvriendelijker.

  • Ten eerste is het belangrijk om te weten hoe oud je vaatwasser is. Volgens de Consumentenbond is het duurzamer om een vaatwasser van dertien jaar of ouder te vervangen. Een nieuwe vaatwasser gebruikt namelijk aanzienlijk minder stroom en water.
  • Let bij de aanschaf van (een nieuwe) vaatwasser altijd op het energielabel. Hier staat niet alleen het energieverbruik op vermeld, maar ook het watergebruik per (eco) wasbeurt. Hoe hoger het energielabel, hoe duurzamer.
  • Onderzoek goed wat voor soort vaatwasser het beste bij jouw huishouden past. Een kleinere versie is handiger en duurzamer als je alleen of met zijn tweeën woont.
  • Een tweedehands vaatwasser kopen kan ook. Maar ook daar is het belangrijk om op het energielabel te letten en te vragen hoe oud de vaatwasser is.
  • Heb je een zonneboiler? Als je een vaatwasser met een gedeeltelijke hotfill hebt, kun je ervoor kiezen om het water dat de vaatwasser gebruikt via de zonneboiler op te laten warmen. Daarover lees je hieronder meer.

We noemden ze net al even: gebruikt ecologische vaatwasblokjes en/of ecologisch vaatwasmiddel.

Meer tips voor een duurzame vaatwasser lees je in dit artikel. Ook hebben we daar een top 6 duurzame vaatwassers verzameld. Als je deze tips toepast, schelen een handafwas en een vaatwasmachine bijna niets op duurzaamheidsvlak, en kan een vaatwasser zelfs duurzamer zijn dan een handafwas.

De vaatwasser met hotfill

Sommige wasmachines hebben een eigen warmwateraansluiting. Deze machines worden ook wel hotfills genoemd. Deze vaarwasmachines besparen een hoop energie vergeleken met reguliere vaatwassers.

Een hotfill is aangesloten op de warmwatervoorziening van het huis. Deze cv-ketels of boilers werken op gas, of in een gunstiger geval, op zonne-energie of stadsverwarming. De betreffende energiebron kan in dit geval gelijk gebruikt worden om water te verwarmen. Een hotfill-aansluiting kan het energieverbruik tot 25% verlagen, mits het warme water door een HR-ketel wordt aangeleverd. Als er ook nog van groene stroom of stadsverwarming gebruik wordt gemaakt, kan de energiebesparing oplopen tot 30% per afwasbeurt.

vaatwasser of handwas

Vaatwasser of handwas: tips voor afwassen met de hand

Afwassen met de hand is over het algemeen beter voor het milieu, zeker vergeleken met een vaatwasser. Wel is het belangrijk om op deze punten te letten als je de handwas doet:

  • Was af in een teiltje. De gootsteen is vaak groter en dieper en heeft dus meer water nodig. Een teil is kleiner en bovendien ook hygiënischer. Vul deze met heet water uit de kraan.
  • Gebruik voor een normale afwas één theelepel afwasmiddel. Meer toevoegen kan altijd nog. En als het schuim verdwenen is, betekent dat niet dat het afwasmiddel uitgewerkt is. Voeg pas meer toe als het vuil moeilijk loskomt van de vaat.
  • Neem niet te snel nieuw water, en was niet af onder een lopende kraan. Dit verbruikt liters water en onnodige energie.
  • Spoel zo veel mogelijk voor met koud water af. Alleen bij echt vieze vaat is voorwassen met warm verstandig.
  • Gooi afwaswater nooit zomaar in de tuin of op straat, dit is zeer milieuvervuilend en werkt insectensterfte in de hand. Spoel het water altijd door de gootsteen.
Eco schoonmaak

Eco Living Afwasborstel

Ecologische afwasborstel met vervangbare kop. Gemaakt van gerecycled materiaal in plaats van plastic.
Eco schoonmaak

Sonett Eco Spons

Was je liever af met een sponsje? Deze ecologische versie van Sonett is een duurzame optie.
Eco schoonmaak

Marcel's Green Soap Vaatwastabletten

Milieuvriendelijke vaatwastabletten met ecologische folie om de tabletten heen in plaats van plastic.

Conclusie

Als je de kraan niet laat stromen, is afwas met de hand en een teiltje iets goedkoper en beter voor het milieu. Maar, een vaatwasser is in veel gevallen hygienischer is en maakt vaak beter schoon dan sponzen en borstels. Dus we snappen het goed als je toch voor een vaatwasser kiest. De beste vaatwasser is wat ons betreft een energie- en waterzuinig exemplaar.

Dirk van Genugten

Sinds 2007 ben ik met duurzaamheid bezig en schrijf ik artikelen om soms ingewikkelde onderwerpen eenvoudig te maken. Heel veel succes met het verduurzamen van, en rondom je huis!

3 1 stem
Nieuw: Geef Artikel Score
Abonneer
Laat het weten als er

26 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Ik was af onder stromend water want ik vind het onhygiënisch om in het afwasteiltje af te wassen aangezien het vieze water van de afwas daar dan in blijft zitten en ik het als nog af moet spoelen. ik ben alleen heb echt hele kleine afwasjes Ik heb toch het idee dat het minder water verspilling is dan een afwasmachine.. Ik huur al in dus qua kosten gaat het mij niet over maar vroeg het me wel even af.
Ik heb eens in de twee dagen twee bordjes en een paar kopjes en misschien één pan en tussendoor een paar kopjes

Na het lezen van de vele reacties op dit artikel is de vraag waarop ik een antwoord hoopte te vinden in dit artikel nog verder verwijderd van een antwoord. Ik heb bij mijn ouders altijd gewoon een vaatwasser gehad en ergerde mij constant aan het feit dat het aanrecht volstond met zooi. De afgelopen twee jaren woonde ik alleen en deed ik de afwas met de hand. Ik had een dienblad op het aanrecht en als de vieze vaat niet meer op dat dienblad paste was het tijd om de afwas te doen. Over een maand gaan mijn vriend en ik samenwonen en ik twijfel over of we wel een vaatwasser moeten nemen. Het neemt veel ruimte op in onze kleine keuken, het verbruikt veel water (neem ik aan…) & het voelt lui. Aan de andere kant BEN IK LUI en de afwas doen is gewoon geen opbeurende activiteit. Daarbovenop… Lees verder »

Ha Jeroen,
Gemiddeld is de vaat gewoon zelf doen 2 tot 3 keer zuiniger, zelfs als je het teiltje gewoon goed vervangt als die vies is. Of je dit moet doen of niet is uiteindelijk een persoonlijke keuze. Als je bijv. een besparende douchekop neemt of je huis wat beter isoleert, bespaar je vele malen meer dan door zelf de vaat te doen. Als je een stukje van de tijd die je bespaart door de vaatwasser steekt in dit soort duurzame acties, ben je ook goed bezig!
Groet,
Bart

Weer zo’n amateurvoorlichting. Waar zijn de cijfers in de vergelijking?! Dan blijkt dat het om minimale verschillen gaat. Terwijl een vaatwasser wel veel hygienischer is, minder vieze afwas op het aanrecht meebrengt, minder ongedierte aantrekt, meer tijd voor mooi leven brengt en vaak veel beter schoonmaakt dan borstels en theedoeken vol bacteriën. Het is zo jammer dat door dit soort mieregeneuk de echte klimaatspaarders ook worden weggehoond. Bereken nu eerst eens je eco voetafdruk en doe dan iets aan je grootste vervuilingen in plaats van je te pijnigen en je gezondheid te riskeren met een kwastje en een teiltje.

Hoi JW Harink, bedankt voor de reactie. Het is inderdaad zo dat de ene tip meer bespaart dan de andere. We zijn bezig met een manier om dat heel duidelijk te maken voor onze artikelen en pagina’s. Dit is inclusief duidelijke richtlijnen te geven, dat naast het artikel waar je bent, wat voor tips (nog) meer zou besparen (bijvoorbeeld isoleren, etc). Dit is dan op basis van CO2 footprint in combinatie met hoe eenvoudig het is dit te realiseren. Afgezien daarvan, blijft het zo dat kleine gedragsaanpassingen in het dagelijks leven helpen in de manier hoe men kijkt naar consumeren en dat er een duurzaam alternatief is voor veel vragen en problemen in en rondom het huis, waarbij alle kleine beetjes helpen.

Dank voor je reactie Liv. Ik deel je mening echter niet. Al die kleine beetjes leiden de aandacht af van wat er écht toe doet. Stoppen met vliegen, met vlees eten, met rommel uit China kopen, met kinderen maken, dát levert honderden keren meer op dan afwassen in een teiltje. Het scheelt al gauw 70-100 uur op jaarbasis, terwijl het milieu-en het financiële voordeel ienieminimaal is (paar euro op jaarbasis en een paar liter water en wat kwh’s, echt minimaal). Als mensen in die bespaarde tijd 20 euro zouden verdienen hadden ze 1400-2000 euro extra om bijvoorbeeld biologisch te kopen ipv bespoten of kwaliteitsspullen uit Europa ipv goedkope en vieze rommel uit China. Kijken vanuit je voetafdruk maakt Groen Leven veel leuker dan kijken vanuit al die druppels op gloeiende platen als afwassen met de hand, waterbesparende douchekoppen en de auto wassen met regenwater.

Ik begrijp je punt maar als je zegt dat je moet stoppen met kinderen maken ga je nogal ver vind ik. Dan lijk je de menselijke drijfveren te willen blokkeren. En die kleine dingetjes passen wel goed bij bv een jong gezin dat bewust hun kinderen willen opvoeden. Iedereen draagt op zijn of haar denknivo en leefwijze, achtergrond hun steentje bij denk ik.

Ik zoek ook een vaatwasser aan te kopen minstens energieklasse C of B met eco programma want als de informatie klopt zou dit goedkoper zijn dan nu ik was af met de hand telkens 10 liter warm water en mijn warm water loopt over elektriciteit dit kost veel geld iemand had mij gezegd de vaatwasser van vandaag met eco programma vanaf energieklasse D zou mij al goedkoper uitkomen dan nu met de hand en warm water over elektriciteit. Zijt ik hier woon betaal ik al bijna 200 euro in maand aan elektriciteit en dit heeft meeste te maken dat mijn douche ook over elektriciteit loopt.

Je kunt je kopjes en glazen markeren zodat het herkenbaar is wie eruit gedronken heeft. Dan hoef je niet voor elke nieuwe slok servies uit de kast te pakken. De vaatwasser is dan minder snel vol.

De energie kosten stijgen dit jaar de pan uit , ik spoel alles met koud water af en was het af met warm water.
Ik vind het bloed irritant dat ik de vaatwas moet inruimen , een gevecht om bijna alles erin te krijgen , niet alles gaat er in en het stapelt de volgende dag weer op of ik moet het toch met de hand afwassen , als de vaatwasser klaar is dan moet alles weer in de kasten , gewoon dubbel werk. (Spoelen , inruimen in de vaatwasser , droogdeppen , en alles weer sorteren om de kasten te proppen ) en nu spoelen, afwassen , afdrogen en meteen de kast in hatseflats …en ik bezuinig nog een stukje energie .

goede info

Nooit een afwasmachine gehad, vaak gevloekt op de afwas met de hand doen, en toen verhuisd naar een woonst waar een recente (energiezuinige) afwasmachine stond die supergoed bleek te werken. Ik hanteer 4 regels in het gebruik ervan: – dé tip: experimenteer met de instellingen tot je vindt wat energiezuinig is en toch een aanvaardbaar resultaat is en laat je hierbij niet tegenhouden door de instructies van de fabrikant zelf. ik gebruik standaard de optie ‘1/2’, hoewel de machine altijd vol zit. Werkt prima. Ja, soms koekt er nog iets aan als ik uitlaad, maar dan verwijder ik dat even zelf. Zeker 3/4 of meer komt er prima uit. – ik koop absoluut ook Ecover, dat is het minste wat ik kan doen om deze op zichzelf onnodige luxe enigszins te verantwoorden. – ik gebruik de laagst mogelijke temperatuur (met de hand waste ik ook nooit af op 60°C!!). Momenteel… Lees verder »

Teiltje en afdruiprek is de bom, superzuinig. Let op: nooit afwassen met een lopende kraan! De aanschaf van een vaatwasser verdien je echt nooooooooooooit terug, en vaatwassers slopen soms een deel van je keuken door vrijkomende vocht en hitte. Een vaatwasser naast een koelkast is helemaal fout je koelkast moet door de warmte-afgifte van de vaatwasser erg hard werken met alle nodige kosten van dien. Afwassen is soms ook een sociaal gebeuren lekker kleppen, en: is de vaat klaar is er rust in huis, niks geen machine die nog lawaai maakt. Trouwens mijn vaatwasser gaat zo boodschappen doen. Op de fiets. Da’s pas zuinig.

Afwassen is de hel. De vaatwasser gaat bij ons elke dag aan, want hij is elke dag vol (met z’n tweeën), voornamelijk door de pannen. Bijna alles mag erin, alleen de ijzeren wok en gietijzeren Le Creuset niet. Geen geklooi meer met vies water, natte theedoeken en voorspoelen. We gebruiken ecologische tabletten en het korte wasprogramma, binnen n half uur alles blinkend schoon. Het enige nadeel dat ik kan verzinnen is dat de glazen er inderdaad sneller van slijten. We letten bij de aanschaf van nieuw keukengerei erop dat t in de vaatwasser mag, want wij kunnen niet meer zonder!!!

Wij hadden een oude vaatwasser in de keuken toen we dit huis kochten. Bij t oud ijzer leverde hij nog wat op.
Nu wassen we met de hand af, omdat we een keukenboiler hebben , doen we zuinig met t warme water. Het voordeel dat t afwassen een sociaal gebeuren is, is nog niet genoemd. Ik gesprekken met de jeugd en echtgenoot, de afwassende jeugd met muziek uit hun mobieltjes. Het verveelt nog steeds niet na 4 jaar. Wat ik niet mis is t inruimen, de vieze rubbers schoonmaken, de kat die er altijd inkroop en de tingelende pannendeksels tijdens t journaal kijken. Als de afwas klaar is, is er rust in huis.

Energieverbruik bestaat niet, zie de wet van energiebehoud.

Ik heb al twee jaar een super-deluxe vaatwasser van AEG en ik gebruik hem nooit. De vaat kwam er gewoon vuil uit ondanks de veel te dure vaatwasprodukten waar ze zoveel reclame voor maken. Potten en pannen konden er met veel moeite in maar moesten toch met de hand gedaan worden wegens nooit echt proper. Ovenschalen bleven al-tijd vuil. En alles mag er niet in. Fijn vaatwerk met een metalen biesje, geen denken aan: idem voor fijne glazen of kristal. Bovendien duurt het dagen lang voor de machine voldoende vol was met alleen borden en bestek, zodat de kasten ondertussen leeg waren en ik eigenlijk alles dubbel moest aanschaffen; daar had ik geen zin in. Bovendien doe ik de vaat sneller met de hand en staat alles dan gebruiksklaar in de kast. Tijdswinst is een fabel: je moet alles voorovergebogen (!) in- en uitladen en ook netjes schikken. Ik werd… Lees verder »

waarom betaal je voor water het valt toch weer uit de lucht

zorg voor een VOLLE machine. koop eventueel wat servies bij dat is goekoper en mileubewuster dan een nieuwe. en gebruik minder poeder GEEN tabs.

Mijn gezin bestaat uit 8 personen. Na de kinderen douchen,bed en het verhaaltje heb ik echt geen zin meer in die (meestal) gigantische afwas. 3 x nieuw water pakken is denk ik niet echt milieu verantwoord
Ik twijfel dan ook over het aanschaffen van een afwasmachine……
Maar lekker met een kop koffie op de bank is me ‘s avonds ook veel waard.

Weet je dat je ook met koud water prima kunt afwassen (ik heb de beste ervaring met Dreft afwasmiddel, maar daar heb je heel weinig voor nodig). Zeker ontbijtbordjes en glazen, maar ook de afwas van de warme maaltijd. Pannen en schalen met een drupje afwasmiddel en koud water eerst even laten inweken en het vuil en vet vliegt er vanaf.

Afwassen is een werkje dat door weinig mensen graag gedaan wordt. We hadden een afswasmachine van Miele en hebben deze 2de hands verkocht. Nu we opnieuw zoals vroeger met de hand afwassen zet ik even alle voordelen op een rijtje. Servies is schoon, geen opgedroogde druppeltjes. In afwasmachine bleven ook soms etensresten achter Schoonmaken van vaatwasser, rubbers, filters hoeft niet meer te gebeuren. Ruimte besparend. Plaats waar onze vaatwasser stond is nu sorteerplaats voor ons afval. Handig dat dit goed bereikbaar bij elkaar staat. Samen de afwas doen is een sociaal moment. Afwassen is 1 keer samen met de afwas bezig zijn. Vullen van afwasmachine, leegruimen zijn 2 momenten en doe je alleen. Geen storend geluid van afwasmachine Wanneer ik iets nodig heb bvb kaasschaaf dan ligt deze in de kast. Vroeger zat deze soms vuil in het afwasmachine die nog niet vol was of in de afwasmachine die aan… Lees verder »

Je hebt meer servies en bestel nodig wanneer je een vaatwasser gebruikt, en je hebt minder kastruimte over in de keuken. Je glazen gaan er ook stroef van voelen.

Afwassen met de hand kan ook in lauw water. Is ook beter voor je handen en lichaam.

Ruim de helft van de Nederlandse huishoudens heeft een vaatwasser. Hoe u de afwas ook doet, zo weinig mogelijk (warm) water gebruiken pakt het voordeligst uit voor het milieu.
Afwassen met de hand kost minder energie dan het gebruik van een vaatwasser, mits het water wordt opgewarmd door een zuinige HR-combiketel. Heeft u een toestel voor warm water met een laag rendement of gebruikt u veel warm water bij het spoelen? Dan is een A-label vaatwasser zuiniger

Vaatwassers hebben veel restwarmte, het zijn net kachels. Als je de vaatwasser ingebouwd hebt in de keuken, kan het een idee zijn gaten te boren in je keukenblad, zodat de restwarmte niet door je buitenmuur verdwijnt. Je zou de binnenmuur achter je keukenblok ook nog kunnen voorzien van radiatorfolie. Scheelt ook weer. Dit principe geld overigens ook voor de warmte die je koelkast produceert .

Volg ons op Facebook