Corona is op zijn retour. Maar mondkapjes zullen helaas in veel situaties nodig blijven. Zijn wasbare mondkapjes met filter beter dan gewone mondkapjes? Nu iedereen in Nederland verplicht mondkapjes moet dragen in publieke binnenruimtes speelt de markt daar handig op in. Mondkapjes zijn er in vele vormen en maten, maar waar moet je nou op letten als je een duurzame keuze wilt maken én effectief beschermd wil zijn?
Mondkapjes zijn een nieuw onderdeel van ons straatbeeld. Niet alleen zien we elkaar in kleurrijke varianten in de supermarkt verschijnen maar ook zien we wegwerpmondkapjes overal op straat liggen, in de bosjes hangen en over het strand waaien. Dat dit schadelijk is voor het milieu spreekt natuurlijk voor zich. Gelukkig zijn er inmiddels veel wasbare mondkapjes beschikbaar die ook nog eens leuke prints hebben. Doordat deze mondkapjes langer meegaan en vaak van natuurlijke materialen worden gemaakt bespaar je kosten, verminder je je CO2 voetafdruk én ben je duurzamer bezig!
Wat zijn wasbare mondkapjes?
Herbruikbare mondkapjes zijn gemaakt van stof, waardoor je ze gemakkelijk kunt wassen (liefst op 60 graden). Volgens de WHO werken ze het best als ze bestaan uit minimaal 3 lagen stof. Waar je verder op moet letten bij het aanschaffen van een wasbaar mondkapje is het gemak waarmee je erdoor kunt ademen, de mate waarin hij lucht filtert en de juiste pasvorm. De meeste wasbare mondkapjes zijn van katoen, waar je prima door kan ademen. Maar de pasvorm verschilt nogal. Het is belangrijk dat het kapje goed aansluit zodat slijmdeeltjes niet langs het masker kunnen glippen als je lacht, hoest of niest. Zorg er dus altijd voor dat het mondkapje groot genoeg is om je neus, mond en kin te bedekken zonder kieren open te laten. De ‘eendenbek’ vorm is het fijnst omdat hij beter afsluit en comfortabeler zit doordat de stof niet tegen je mond en neus komt. Voor extra bescherming kan je voor wasbare mondkapjes met filter kiezen.
Wasbare mondkapjes met filter
Dit zijn stoffen mondkapjes met een zakje/ruimte waar je een filter in kunt stoppen. Ook deze zijn er inmiddels in vele kleuren en vormen waardoor er altijd wel een mooie tussen zit. De verkrijgbare filters kan je gemakkelijk in en uit het kapje schuiven, let wel op dat je dit met schone handen doet en op de juiste manier. Een filter kan bestaan uit een extra laagje stof of, zoals nu veel gebruikt wordt, een uitneembare PM2.5 filter. Deze filters bestaan uit 5 lagen stof waarvan 1 laag actieve koolstof waar kleine deeltjes aan blijven plakken. Het voordeel van deze filters is dat ze fijnstof, roet, smog, rook en pollen buiten kunnen houden.
Soms wordt voorgesteld om andere filters te gebruiken zoals keukenrolpapier, koffiefilters en stofzuigerzakken. Maar dit is geen goed idee. Het RIVM raadt af om stofzuigerzakken te gebruiken omdat deze mogelijk schadelijke zijn voor de gezondheid. Koffiefilters zijn dan weer erg lastig om doorheen te ademen én ze kunnen gebleekt zijn in een chemisch proces. Bedenk altijd dat deze materialen niet bedoeld zijn om door te ademen en bewerkingen kunnen bevatten die schadelijk kunnen zijn. Kies dus zo veel mogelijk voor natuurlijke, biologische materialen zonder chemische bewerking. Gebruik liever niets anders dan stof (eventueel met keukenpapier) en filters die speciaal voor mondkapjes zijn gemaakt.
Filter niet wasbaar
Een nadeel van wasbare mondkapjes met filter is dat de filters niet wasbaar zijn en maar beperkt gebruikt kunnen worden. Daardoor moeten ze regelmatig vervangen worden, het liefst tussen de 8 á 30 uur (deeltjes hopen zich op in de stof). Dat zorgt weer voor meer afval én voor extra kosten, niet erg duurzaam dus. Daarnaast kunnen filters ervoor zorgen dat ademen moeilijker gaat waardoor het kapje maar kort gedragen kan worden. Ook is er kans dat er ‘valse lucht’ ontsnapt langs de randen van het masker als de filter te veel weerstand geeft. Je moet dus altijd een afweging maken tussen ademhalingsgemak en filtratie. De PM2.5 filters zijn overigens over het algemeen prima luchtdoorlatend. De filters zorgen dat je beter beschermd bent tegen verontreinigde lucht, fijnstof, pollen en uitlaatgassen.
Hoe goed beschermen wasbare mondkapjes met filter?
De filters die in deze niet-medische mondkapjes gebruikt worden zijn niet ontworpen om je te beschermen tegen de virusdeeltjes van COVID-19. Wel kunnen ze kleinere vochtdruppels uit de lucht tegenhouden die door de katoenen buiten laag glippen. Daarnaast zijn ze effectief tegen vervuilde lucht, rook en pollen. Maar een extra laag stof aan je mondkapje toevoegen maakt hem ook effectiever. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat niet-medische mondkapjes worden gedragen ter bescherming van anderen. Zij zijn bedoeld om de grootste vochtdruppels met eventuele virusdeeltjes van de drager tegen te houden. Daarom raadt de WHO af om mondkapjes met ventielen te dragen omdat deze de uitgeademde lucht niet filteren en daarmee anderen niet beschermen. De effectiviteit van een mondkapje is verder ook afhankelijk van de juiste manier van gebruik.
Hoe goed beschermen wasbare mondkapjes met filter?
De filters die in deze niet-medische mondkapjes gebruikt worden zijn niet ontworpen om je te beschermen tegen de virusdeeltjes van COVID-19. Wel kunnen ze kleinere vochtdruppels uit de lucht tegenhouden die door de katoenen buiten laag glippen. Daarnaast zijn ze effectief tegen vervuilde lucht, rook en pollen. Maar een extra laag stof aan je mondkapje toevoegen maakt hem ook effectiever. Het is belangrijk om in gedachten te houden dat niet-medische mondkapjes worden gedragen ter bescherming van anderen. Zij zijn bedoeld om de grootste vochtdruppels met eventuele virusdeeltjes van de drager tegen te houden. Daarom raadt de WHO af om mondkapjes met ventielen te dragen omdat deze de uitgeademde lucht niet filteren en daarmee anderen niet beschermen. De effectiviteit van een mondkapje is verder ook afhankelijk van de juiste manier van gebruik.
Chibaa - Grijs Mondkapje Wasbaar met ventiel
Zelf wasbare mondkapjes met filter maken
Als je graag een mondkapje met filter wilt én je wilt duurzaam bezig zijn, dan kan je er het best zelf een maken. Belangrijk is dat je de juiste materialen kiest. Hoe dichter de vezels van de stof, hoe beter hij filtert maar ook hoe moeilijker het is om er doorheen te ademen. Een laken of theedoek van katoen werkt goed, terwijl een T-shirt minder goed filtert omdat de stof minder dicht geweven is. Let er ook op dat de laag die tegen de huid aan zit geen giftige stoffen bevat (weekmakers in dikke prints bijvoorbeeld of zware metalen in verf). Was de stof altijd eerst op 60 graden en laat hem goed drogen voordat je ermee aan de slag gaat.
Gebruik drie lagen stof, en combineer verschillende materialen met uiteenlopende dichtheid. Zo schijnt dat zijde, chiffon en flanel een goed filterend effect hebben wanneer ze tussen twee lagen katoen worden gezet. De grote druppels worden tegengehouden door het katoen en de kleinere blijven plakken aan de elektrostatische lading van de zijde of chiffon. Op maakjemondmasker.be vind je een patroon waar je een filter in kunt stoppen. Je kunt het zo gek niet bedenken, gebruik je favoriete prints en stoffen voor een uniek exemplaar!
Dit artikel is geschreven door Sophia van Tol
