Wij koken bij voorkeur in RVS pannen. Waarom? Omdat wordt beweerd dat de anti-aanbaklaag van pannen niet goed is voor je gezondheid. Maar pannenkoeken bakken in een anti-aanbakpan is toch wel fijn! Hoog tijd dus om eens te onderzoeken op welke manier een anti-aanbaklaag giftig is. En of er goede alternatieven zijn waar je je pannenkoek net zo gemakkelijk in bakt.
Een anti-aanbaklaag is vaak gemaakt van de stof PTFE (polytetrafluorethyleen). Wij kennen het vooral onder de bekendste merknaam voor dit materiaal: Teflon. Dit is de naam die uitvinder DuPont aan de stof gegeven heeft. Teflon is ook een merk pannen, dat niet altijd de PTFE hoeft te bevatten. Een paar andere namen voor dezelfde stof zijn: Duracote, Silverstone, Xylon en Resistal.
PTFE is een soort plastic, met een heel lage wrijvingsweerstand. Stoffen glijden er gemakkelijk overheen. En dat maakt het materiaal zo geschikt voor pannen. Je pannenkoek blijft niet plakken, maar glijdt juist gemakkelijk over de bodem als je hem in de lucht wilt gooien. Hoe PFTE schadelijk kan zijn, zullen we hier beter bekijken.
De stof PTFE is op zichzelf niet schadelijk. Ook niet als de pan verslijt en er deeltjes los komen die je vervolgens binnen krijgt. Het gevaar ligt in oververhitting. Bij te hoge temperaturen valt PTFE uiteen, waarbij onder andere de stof PFOA (perfluoroctaanzuur) vrijkomt. Deze stof heeft de functie van bindmiddel om de Teflon-laag aan de pan te hechten. En dit maakt de anti-aanbaklaag giftig. De stof wordt in verband gebracht met chronisch nierfalen en hoog cholesterol. PFOA werd in 2012 zelfs officieel in verband gebracht met kanker. Het is dan ook sinds 2015 verboden voor producenten om PFOA in een pan te gebruiken. Je kan er daarom vanuit gaan dat je nieuwe pan PFOA vrij is. Als je anti-aanbakpan ouder is dan 8 jaar, adviseren wij te kijken naar een nieuwe, PFOA-vrije pan.
Teflon smelt bij 327°C. Maar bij een temperatuur van 260°C begint de kwaliteit van het materiaal al af te nemen. Als je weet dat bij bakken al snel een temperatuur van 300°C bereikt wordt, is een anti-aanbakpan toch niet zo veilig als je misschien dacht.
Mocht je nog twijfelen aan de schadelijkheid van PFOA, bekijk dit fragment van Recht in de Regio maar eens. De vogeltjes vallen dood neer bij de dampen die uit de anti-aanbak poffertjespan komen. Gelukkig hebben wij een gietijzeren poffertjespan!
En let op, PTFE wordt niet alleen gebruikt in pannen, maar ook op andere producten. Denk aan bakvormen, tosti-apparaten en het gourmetstel. Ook hier moet je dus uitkijken voor oververhitting. In een oven is de temperatuur redelijk gereguleerd, maar bij andere apparaten is het opletten.
Ook interessant: deze aflevering van de Keuringsdienst van Waarde over de pannen met anti-aanbaklaag.
Er zijn meerdere follow-up onderzoeken gedaan naar of de nieuwe vorm van Teflon (zonder PFOA) giftig is voor mensen. Er zijn geen onderzoeken die echt hebben aangetoond dat Teflon giftig is. Maar ook zonder PFOA blijven er verhalen komen van mensen die last hebben van koortsachtige verschijnselen en de luchtwegen bij oververhitting.
Mensen met een long- of luchtwegaandoening kunnen nog steeds last krijgen van een Teflonlaag die te heet wordt. De klachten zijn voornamelijk tijdelijke kortademigheid. Zie ook de website van de Amerikaanse Kanker organisatie. Ook vogeltjes en andere kleine dieren kan je beter niet in de buurt van de keuken laten. En verhit nooit Teflonpannen zonder dat er iets in zit.
We hebben al twee alternatieven genoemd voor de anti-aanbakpan: RVS en gietijzer. Daarnaast zijn geëmailleerde of keramische pannen een zeer goede optie. Waarbij keramisch het minst bekend is. Lees voor een wat uitgebreidere vergelijking van de beste pannen op het gebied van duurzaamheid ook ons artikel ‘Een pan voor het leven’.
In keramische pannen is, net als in anti-aanbak pannen, een gladde laag aangebracht. Maar dan van een minder hitte-gevoelige coating. Bijvoorbeeld van Thermolon of Greblon, die temperaturen kunnen verdragen tot 450°C. En voordat je bij die temperatuur aankomt is je eten al lang verbrand. Keramische pannen zijn zo glad dat olie of boter niet nodig is. Een keramische pan is makkelijk schoon te maken, bakt niet aan, en is geschikt voor alle warmtebronnen (dus ook inductie). Je vindt de beste pannen voor inductie hier.
Zijn keramische pannen gezond? Jazeker: een Thermolon of Greblon anti-aanbaklaag is niet giftig. En als kers op de taart: een keramische pan is ook nog eens duurzamer: Een Thermolon laag is 60% minder milieubelastend dan een laag van Teflon, en een pan met een Greblon anti-aanbaklaag gaat tot drie keer langer mee dan een reguliere anti-aanbakpan. Keramische pannen verdelen de warmte beter, waardoor uiteindelijk minder energie nodig is. Om de gladheid te bewaren mogen ze, net als anti-aanbakpannen, niet in de vaatwasser en zijn metalen spatels uit den boze. Nadelen zijn daarnaast dat een keramische pan wat duurder en zwaarder is.
Voorbeelden van goede pannen met een keramische laag hebben we hieronder neergezet. En hier vind je ook een overzicht met nog veel meer goede keramische pannen.
Daarnaast kun je hier onze review lezen van de de Buyer Mineral B stalen pan. Een heel bijzondere pan die je wel even goed moet inbranden maar die dan ook echt heel goede anti-aanbak kwaliteiten heeft.
Zijn keramische pannen gezond? Jazeker: een Thermolon of Greblon anti-aanbaklaag is niet giftig. En als kers op de taart: een keramische pan is ook nog eens duurzamer: Een Thermolon laag is 60% minder milieubelastend dan een laag van Teflon
Kristel, wordt je hiervoor betaald? Of verzin je dit zelf? De lagen zijn wel giftig, zeker voor het milieu in productie. De milieubelasting ligt extreem vele malen hoger dan bij simpele rvs, gietijzer en emaille. Het is waanzin dat je dit promoot en pretendeert duurzaam te zijn.
In mijn zoektocht naar een contactgrill zonder PFAS werd ik via de zoekmachine door een jungle van websites gestuurd, waarbij ook werd verwezen naar contactgrill apparaten met een keramische coating, al dan wel of niet voorzien van een mooie productnaam zoals Thermolon. Overigens geeft het woord coating in keramische coating al aan dat het hier niet om een natuurlijk product gaat. Het is een samenstelling die veelal wordt omschreven als sol-gel. Thermolon is ook een op sol-gel gebaseerd product. Er kunnen legio verschillende componenten zoals silica, titaniumdioxide maar ook PTFE in een sol-gel samenstelling worden gebruikt. Volgens het RIVM is titaniumdioxide mogelijk kankerverwekkend. Er is namelijk verschil in een 100% keramische pan en een pan met keramische coating. Als je vervolgens zoekt op Thermolon en safety kom je websites tegen die ook de veiligheid van deze specifieke anti-aanbaklaag durven te betwijfelen, althans hier vraagtekens bij stellen. De fabrikant Greenpan maakt… Lees verder »
Bekijk even de uitzending van Zembla van 15 juni 2023. Dat geeft een ander beeld dat wat u hier schetst.
In het kort. PFAS veroorzaakt kanker en is schadelijk voor je immuunsysteem.
Ik zocht informatie over Greblon, en kwam hier uit. Maar is een deel van dit artikel onzinnig, en dat is de reden om dit bericht te schrijven. Greblon is ook een PTFE merk (staat op oa hun eigen website) en net als elke vorm van PFAS per definitie niet duurzaam.
Want deze forever chemicals belasten het mooie enorm!
Duurzame pannen? Zonder een vorm van PFAS, en simpelweg voorzichtig mee omgaan (zoals handafwas)!
Greblon is gewoon een teflon variant. Gewoon een andere naam voor hetzelfde beestje. Dat is de nieuwe manier door de mazen van wet dit soort producten te blijven maken. Thermolon een keramisch product waarbij geen organische bestanddelen worden gebruikt. Dat is geen garantie voor de veiligheid natuurlijk maar in elk geval meldt de producent dat er geen Cadmium (Cd), Palladium (Pd) of Halogenen in zitten. Halogeen Fluor (de F in PTFE, PFAS, en PFOA) zit daar dus niet in. Thermolon is gewoon een handelsnaam voor één van de keramische anti-aanbak varianten. De betere merken hebben vaak zulke pannen.
Als ik deze Amerikaanse website mag geloven is Thermolon, gebruikt door het merk Greenpan niet zo onschuldig.
“Other compounds that have the potential to be toxic found in GreenPan pans include the following:
bron: https://www.leafscore.com/eco-friendly-kitchen-products/why-we-no-longer-recommend-greenpan/
Het artikel is behoorlijk Amerikaans idd. Ze maken zich meer druk om het marketing verhaal die niet met zijn tijd is meegegaan. Maar ze hebben op een paar punten. Greenpan heeft niet middels onderzoeken aangetoond dat het gebruik van hun pan geen veilig is en ook niet hoe milieuvriendelijk de productie werkelijk is. Ze schermen alleen met de stoffen die ze niet gebruiken en niet die ze wel gebruiken. Overigens is het gebruik van irriterende stoffen tijdens productieprocessen niet ongewoon.
Gezien de aard van de stoffen en de eigenschappen van een keramische laag denk ik dat de giftigheid niet in verhouding staat tot de op teflon gebaseerde producten. Maar een gedegen onderzoek zou dat moeten bevestigen.
Oftewel; troep.
De producten die genoemd worden mogen wettelijk gezien, net als lood, niet gebruikt worden.
Dat is hetzelfde als zeggen dat er in handzeep geen bacteriën of schimmels zitten… joh.
De duurdere merken hebben regelmatig andere troep. Jammer dat je het niet snapt en er alsnog in trapt. Daar is de marketing erg goed in
Ik dacht ook gezond bezig te zijn met mijn keuze tot pannen met een keramische Greblon laag maar helaas. In tegenstelling tot wat in dit artikel vermeld wordt bevat Greblon wel degelijk een PTFE coating. Zo valt te lezen op hun eigen website (greblon.com).
‘Bij bakken wordt een temperatuur bereikt van 300 graden Celsius.’ Bak & braad jij in een droge pan? Je olie of vet legt al het loodje bij 260 graden Celsius (de meesten al eerder). Bij deze ‘rooktemperatuur’ van olie of vet ben je al ongezond bezig. Met een dergelijke waarschuwing ga je toch niet door naar de 300 graden?
Wist niet dat pannen ook zo extreem goed met de technologie meegingen
Wij zijn al jaren erg tevreden over de pannen van (het Belgische) GreenPan. Ook met een keramische laag.
Echt? Voor mij zijn het waardeloze pannen, die van GreenPan. Hoe goed en voorzichtig je er ook mee omgaat; de coating laat na ongeveer een jaar al stukjes los (kijk maar eens goed) en de randen worden heel snel lelijk. Bovendien maakt de firma het je heel erg lastig als je gebruik wilt maken van de garantie.